Quá trình số hóa tại Lào: Cải thiện tính minh bạch của Chính phủ, Môi trường kinh doanh và Nguồn nhân lực

posted by Phương Linh , ,


 

Vấn đề


  • Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy chính phủ và một số doanh nghiệp tại Lào thực hiện chuyển đổi số. Tuy nhiên, quá trình số hóa tại Lào vẫn còn chậm so với phần còn lại của Đông Nam Á. Điều này có thể được lý giải bởi chi phí internet cao, sự phân chia giữa thành thị-nông thôn và quy hoạch còn kém.

  • Quá trình số hóa có thể giúp giải quyết nhiều rào cản đối với hoạt động kinh doanh ở Lào bằng cách tăng tính minh bạch của chính phủ và loại bỏ các quy trình quản lý phức tạp. Nó cũng có thể cải thiện khả năng tiếp cận các tài nguyên cho sinh viên và giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và nguồn nhân lực của Lào.

  • Để tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn và lực lượng lao động tốt hơn cho một tương lai kỹ thuật số, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và các đối tác phát triển có thể hỗ trợ chính phủ Lào trong một số lĩnh vực, bao gồm sắp xếp các nền tảng của chính phủ, cải thiện lực lượng lao động, thiết kế các hệ thống thanh toán kỹ thuật số, mở rộng các quyền bảo vệ internet và đưa các kiến ​​thức kỹ thuật số vào chương trình giảng dạy.





Đại dịch Covid-19 đã khiến nhận thức về khả năng kỹ thuật số của các nước Đông Nam Á trở nên rõ ràng hơn và thúc đẩy nhiều quốc gia trong khu vực bắt tay vào chuyển đổi số. Từ đó, các quốc gia này đã cho thấy sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành thương mại điện tử, dịch vụ tài chính trực tuyến và thanh toán số giữa chính phủ với người dân (G2P). Chuyển đổi số có khả năng giúp chính phủ cải thiện tính minh bạch và cung cấp dịch vụ công, đồng thời giúp các doanh nghiệp đăng ký, nộp thuế và thực hiện các giao dịch dễ dàng hơn. Điều này đặc biệt đúng với Lào, một trong những nước cuối cùng thực hiện số hóa ở Đông Nam Á.


Việc phát triển nền kinh tế số có thể giúp Lào giải quyết một số điểm còn kém hiệu quả của bộ máy hành chính có thể gây cản trở tăng trưởng kinh tế và kinh doanh. Nó cũng có thể giới thiệu và nâng cao các dịch vụ như ngân hàng trực tuyến, chính phủ điện tử và thương mại điện tử, cũng như cho phép phát triển các ngành quan trọng trong nền kinh tế (ví dụ: nông nghiệp, giao thông vận tải và du lịch), mở rộng hoạt động kinh doanh và phạm vi tiếp cận của doanh nghiệp. Quá trình số hóa cũng có thể làm tăng tính minh bạch của môi trường kinh doanh nhờ sự tham gia của chính phủ, dẫn đến tăng nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) và tăng trưởng khu vực tư nhân. Lào cần phải củng cố hệ sinh thái số để giúp nền kinh tế kết nối tốt hơn với các mạng sản xuất của khu vực và xa hơn là các chuỗi giá trị toàn cầu.


Tình trạng chuyển đổi số và môi trường kinh doanh ở Lào


Kể từ khi Lào bắt đầu chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường tự do cách đây 30 năm, quốc gia này đã nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh của mình. Kể từ năm 2008, Chính phủ Lào đã tổ chức các diễn đàn kinh doanh thường niên để thảo luận về cách cải thiện kinh tế và khuyến khích vốn đầu tư nước ngoài. Vào năm 2018 và 2020, tổng thống khi đó là Thongloun Sisoulith đã cho đơn giản hóa các bước xin giấy phép kinh doanh. Từ đó, quy trình đăng ký doanh nghiệp đã giảm từ vài tháng xuống còn 15 ngày. Gần đây, Thủ tướng Phankham Viphavanh, tuyên thệ vào tháng 3 năm 2021, đã cam kết thực hiện quản trị tốt và minh bạch các trụ cột chính trong kế hoạch phát triển quốc gia của chính phủ.


Cần phải củng cố hệ sinh thái kỹ thuật số của Lào để giúp nền kinh tế kết nối tốt hơn với các mạng sản xuất của khu vực và xa hơn là chuỗi giá trị toàn cầu.


Tuy đã đạt được nhiều tiến bộ, nhưng tình trạng thiếu minh bạch, cũng như các rào cản về thủ tục đối với các nhà đầu tư và tình trạng chi phí kinh doanh cao vẫn còn tồn tại ở Lào. Có nhiều điều luật yêu cầu các công ty phải thông báo cho chính phủ Lào về các giao dịch, hợp nhất và mua lại, và đầu tư, tuy nhiên, trong thực tế, chúng thường bị hiểu sai thành các đơn xin phê duyệt theo quy định. Sự thiếu minh bạch về mặt hành chính như vậy có thể làm mờ ranh giới giữa phê duyệt quy định và thông báo quy định, để lại ấn tượng về sự tiếp tay quá mức của chính phủ, từ đó làm chậm hoặc cản trở tăng trưởng của khu vực tư nhân. Trong khi đó, các quy định cấp quốc gia và cấp địa phương thường khác nhau và những quy định đầu tư vào các dự án FDI lớn thường chọn (hoặc được yêu cầu) hợp tác với các công ty trong nước hoặc các doanh nghiệp địa phương, hoặc trao cho chính phủ một phần quyền sở hữu, để vượt qua các yêu cầu quan liêu, tốn thời gian. Nhiều nhà đầu tư nói rằng vẫn còn tình trạng hối lộ để phê duyệt hoặc xúc tiến các đơn đăng ký kinh doanh. Mặc dù Lào đã thông qua một số luật chống tham nhũng, nhưng phần lớn khu vực vẫn chưa thực hiện được.


Những thiếu sót trong kinh doanh này được phản ánh ở việc Lào vẫn đang xếp ở thứ hạng thấp trong một số chỉ số toàn cầu:



Quá trình số hóa đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giảm thiểu một số những trở ngại này. Tuy nhiên, cũng cần thừa nhận rằng các công cụ kỹ thuật số còn chưa hoàn hảo và có thể làm tăng rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư cho các cá nhân, công ty và chính phủ. Họ dễ bị vi phạm các quyền riêng tư và an ninh mạng, lỗi hệ thống và có thể bị loại trừ các cá nhân. Công nghệ cũng có thể bị lạm dụng bởi những kẻ xấu vào việc đánh cắp danh tính, gian lận tài chính và độc tài kỹ thuật số. Ví dụ như Lào, Quốc hội của nước này đã trải qua những rắc rối đáng kể trong mạng kỹ thuật số của mình, điều này đã đặt ra câu hỏi về việc bảo vệ dữ liệu. Nhiều người cũng bày tỏ quan ngại về tính bảo mật của các ứng dụng thanh toán di động như mạng OnePay Banque Pour Le Commerce Exterieur Lao Public (BCEL).


Hơn nữa, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của Lào phụ thuộc rất nhiều vào phần cứng của Trung Quốc (bao gồm Huawei và ZTE), đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư dữ liệu theo luật công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) của Trung Quốc. Vệ tinh đầu tiên của Lào, tàu vũ trụ LaoSat 1, cũng là do Trung Quốc tài trợ, xây dựng và phóng. Trung Quốc không chỉ xây dựng tuyến đường sắt cao tốc mới trị giá 6 tỷ USD nối Côn Minh và Viêng Chăn, kết nối giao thông giữa hai nước, mà họ còn lắp đặt các tuyến cáp quang xuyên Lào.


Dù đã được đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, quốc gia này vẫn còn tụt hậu trong việc chuyển đổi số so với các nước khác của Đông Á và Đông Nam Á. Vào năm 2020, chỉ 43% dân số cả nước có quyền truy cập Internet, con số này là 70% ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương. Ngoài ra, ở Lào, cứ 100 người thì sẽ có 61 người có thuê bao di động, trong khi con số này ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương là gần 126. Năm 2019, Diễn đàn Kinh tế Thế giới đã xếp hạng Lào đứng thứ 108 trong số 121 quốc gia về mức độ sẵn sàng cho Công nghệ thông tin và Truyền thông.


Có một số trở ngại đối với việc chuyển đổi số ví dụ như khả năng chi trả: nhiều người dân tại Lào vẫn không thể chi trả chi phí internet tốc độ cao (trung bình $53,41 mỗi tháng). Trong khi đó, tại các nước láng giềng Campuchia và Thái Lan, giá cước internet trung bình lần lượt là $33,17 và $23,30 mỗi tháng. Tại khu vực nông thôn bị cô lập bởi địa hình đồi núi và thiếu đường nhựa, các gia đình thường gặp phải khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ: chỉ 0,3% số hộ gia đình ở đây có lượng băng thông lớn cố định, 2% có máy tính, 49% có tivi và 15% có đài.


Đồng thời, hệ thống luật pháp và quy định cần được tăng cường để nền kinh tế số phát triển hơn nữa. Điều này bao gồm luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo vệ người tiêu dùng và sử dụng chữ ký điện tử. Các công ty đang cố gắng thực hiện số hóa đang không biết phải tuân theo luật riêng tư nào hoặc làm thế nào để tiến hành thu thập dữ liệu.


Cuối cùng, một trở ngại nữa đối với quá trình số hóa là lĩnh vực giáo dục hoạt động còn kém hiệu quả và chưa có các chương trình về kỹ năng sử dụng kỹ thuật số. Đặc biệt, cấp đại học vẫn chưa chú trọng đến việc trang bị kiến ​​thức và kỹ năng cần thiết để trở thành nhà quản lý và nhà phát triển kỹ thuật số trong tương lai gần.


Vai trò của quá trình số hóa đối với doanh nghiệp


Lào có một nền kinh tế phi chính thức. Một cuộc khảo sát do Tổ chức Lao động Quốc tế thực hiện cho thấy 73% nam giới và 87% phụ nữ ở nước này là lao động tự do. Tại 17 trong số 18 tỉnh, nhiều phụ nữ làm việc trong khu vực phi chính thức hơn là nam giới. Ngành nông nghiệp, sử dụng 61% lực lượng lao động của Lào, trong đó 75,5% số lao động này một cách phi chính thức. Lao động phi chính thức thường phải chịu mức lương thấp, điều kiện làm việc tồi tệ và không được tiếp cận với các chương trình bảo trợ xã hội như bảo hiểm thất nghiệp hoặc chăm sóc sức khỏe. Là một phần lớn của lực lượng lao động này, phụ nữ tại Lào đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi đại dịch Covid-19.


Các công cụ kỹ thuật số có thể giúp Lào cải thiện triển vọng kinh doanh của mình bằng cách đơn giản hóa quy trình đăng ký kinh doanh và hợp lý hóa các hoạt động (chẳng hạn như nộp thuế và thuê nhân công), đồng thời làm tăng tỷ lệ lao động chính thức. Nhiều doanh nghiệp ở Lào cho rằng các hoạt động phi chính thức hiện nay đang cản trở sự phát triển của họ. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ phi chính thức (SME) thường có năng suất thấp hơn và không đóng góp vào nguồn thu từ thuế của chính phủ.


Tại Lào, có 80% người dân làm việc cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, và ước tính có khoảng 100.000 doanh nghiệp trong số này hoạt động phi chính thức. Nhiều doanh nghiệp đã không thực hiện đăng ký doanh nghiệp vì các vấn đề về thời gian, lệ phí và các thủ tục giấy tờ liên quan. Các nghiên cứu chỉ ra rằng các doanh nghiệp sẽ có khả năng thực hiện thủ tục đăng ký nhiều hơn nếu có các ưu đãi như giảm thuế, cho vay ưu đãi và hỗ trợ của chính phủ cho việc phát triển công nghệ và nguồn nhân lực. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đã gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay vì họ thiếu vốn và không có khả năng chi trả lãi suất cao. Các chủ doanh nghiệp tại Lào có thể không biết chữ, kế hoạch kinh doanh, hoặc giấy phép kinh doanh để đáp ứng các điều kiện vay hoặc các yêu cầu nghiêm ngặt từ các tổ chức tài chính chính thức. Lào là một trong những quốc gia cuối cùng trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) chưa áp dụng cơ sở bảo lãnh tín dụng. Việc hỗ trợ các doanh nghiệp đăng ký vay vốn ngân hàng có thể hỗ trợ nền kinh tế và giúp các doanh nghiệp địa phương phát triển. Nếu chính phủ Lào có thể thực hiện các quy trình hiệu quả hơn và giảm chi phí đăng ký, các doanh nghiệp có thể sẽ thực hiện đăng ký nhiều hơn.


Các công cụ kỹ thuật số có thể giúp Lào cải thiện triển vọng kinh doanh của mình bằng cách đơn giản hóa đăng ký kinh doanh và hợp lý hóa hoạt động (chẳng hạn như nộp thuế và thuê nhân công) đồng thời tạo ra một con đường để chính thức hóa tốt hơn.


Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy quá trình số hóa của một phần nhỏ các doanh nghiệp Lào và tạo ra rất nhiều cơ hội phát triển. Ví dụ: ước tính chỉ có khoảng 10 đến 15% doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch có giấy phép và đã đăng ký, nhưng ngày càng nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch, khách sạn, bán lẻ và không gian thương mại đang niêm yết và bán hàng trên các nền tảng trực tuyến như Airbnb , Booking.com, và các công ty khởi nghiệp mới tại địa phương. Việc sử dụng các nền tảng trực tuyến được chính thức hóa như vậy khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện thủ tục để kinh doanh một cách chính thức.


Quá trình số hóa sẽ thúc đẩy chính thức hóa nền kinh tế Lào bằng cách củng cố tính minh bạch hơn, đơn giản hóa quy trình đăng ký, giảm thuế và cung cấp khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ và các biện pháp bảo vệ cho người lao động. Nếu chính phủ Lào có thể thu thuế từ nhiều công ty hơn, họ cũng có thể xem xét giảm thuế suất mà không làm ảnh hưởng đến doanh thu tổng thể của chính phủ. Xem xét việc thâm hụt ngân sách của chính phủ và các khoản nợ ngày càng tăng, việc chính thức hóa thông qua quá trình số hóa có thể tạo ra lợi ích cho cả các công ty muốn đăng ký và cho chính phủ đang tìm cách giảm bớt các ràng buộc tài khóa của mình.


Phát triển kỹ thuật số và tác động của nó đối với Vốn nhân lực


Đại dịch Covid-19 đã tiếp tục phơi bày những thiếu sót trong quá trình số hóa của Lào liên quan đến nguồn nhân lực và hệ thống giáo dục. Khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, Lào đã đóng cửa các trường học trong hai tháng, ảnh hưởng đến 1,4 triệu học sinh. Khoảng 78% trẻ em thành thị và 87,5% trẻ em nông thôn không được đến trường vì chúng không có các thiết bị và công nghệ cần thiết cũng như tài liệu để tham gia học trực tuyến.  Vào năm 2020, việc đóng cửa trường học đã khiến Lào giảm 2,6% điểm trong Chỉ số Phát triển Con người của Liên hợp quốc, trong đó chỉ số phụ về giáo dục của nước này giảm 7,8%.


Quá trình số hóa sẽ thúc đẩy việc chính thức hóa nền kinh tế Lào bằng cách thiết lập tính minh bạch, đơn giản hóa quy trình đăng ký, giảm thuế và cung cấp khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ hơn và các biện pháp bảo vệ người lao động.


Để đối phó với tình trạng không thể tổ chức dạy và học trong đại dịch Covid-19, Bộ Giáo dục và Thể thao Lào đã hợp tác với Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Liên minh châu Âu và Đối tác toàn cầu về giáo dục để khởi động nền tảng giáo dục số đầu tiên của đất nước, Khang Panya Lao. Nền tảng này được mô phỏng theo công cụ giáo dục Hộ chiếu học tập của UNICEF, trong đó người dùng có thể truy cập nội dung thông qua ứng dụng Android hoặc trên web. Cùng với các nhà tài trợ khác, USAID đã đóng góp tài liệu học tập cho nền tảng, cung cấp sách giáo khoa điện tử cho sinh viên và tư liệu đào tạo cho giáo viên phù hợp với phương pháp giảng dạy trực tiếp và trực tuyến kết hợp. Khang Panya Lao đã đạt được một số thành công: từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2021, hệ thống đã có 30.000 người đã đăng ký .


Quá trình số hóa có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực ở Lào (xem Hộp 1). Các sáng kiến ​​như Khang Panya Lao chỉ là công cụ đầu tiên trong số nhiều những công cụ kỹ thuật số nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho cả học sinh và giáo viên. Trong khi Lào nâng cao năng lực kỹ thuật số và mở các hoạt động kinh doanh trực tuyến, hệ thống giáo dục cũng cần kết hợp kiến ​​thức kỹ thuật số vào chương trình giảng dạy của mình để giúp thế hệ tiếp theo có khả năng cạnh tranh trong lực lượng lao động. Cuối cùng, năng lực kỹ thuật số có thể được mở rộng thông qua đào tạo kỹ thuật và dạy nghề.


Vốn nhân lực ở Lào

 

Vốn nhân lực, được Ngân hàng Thế giới định nghĩa là “kiến thức, kỹ năng và sức khỏe mà mọi người đầu tư và tích lũy trong suốt cuộc đời, giúp họ nhận ra tiềm năng của mình với tư cách là những thành viên hữu ích của xã hội,” là một thành phần quan trọng trong việc xây dựng tương lai của Lào . Tuy nhiên, Chỉ số Vốn nhân lực 2020 (đo lường Vốn nhân lực của một đứa trẻ khi chúng đủ 18 tuổi) cho thấy người dân Lào được sinh ra trong thời gian gần đây có năng suất cao hơn 46% nếu chúng được giáo dục và chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Nếu giáo dục được điều chỉnh theo những gì trẻ em thực sự học được, học sinh tại Lào chỉ cần trải qua 6,3 năm học. Trong các bài kiểm tra đánh giá thành tích giáo dục trên thang điểm từ 300 đến 625, học sinh Lào đạt điểm rất thấp là 368. Chính phủ Lào chỉ chi 2,9% GDP cho giáo dục, không tương xứng so với mức trung bình của khu vực (4,7%) và các nước có nền kinh tế kém phát triển khác (4,5%).

 

Chất lượng giáo dục là một lĩnh vực cần chính phủ đặc biệt quan tâm. Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2017, một tỷ lệ đáng báo động là học sinh gặp khó khăn với các kỹ năng toán học và đọc viết cơ bản, bao gồm cộng, trừ, nhân, chia và đọc. Khoảng cách kỹ năng gia tăng đối với học sinh nông thôn và những người không nói tiếng Lào như tiếng mẹ đẻ. Mức độ học lực thấp như vậy dẫn đến tỷ lệ bỏ học đáng kể: 98,7% trẻ em Lào đăng ký học tiểu học, nhưng khoảng một nửa số học sinh bỏ học khi kết thúc chương trình cấp 1. Chất lượng giáo viên cũng là một vấn đề lớn. Khảo sát cho thấy nhiều giáo viên không thành thạo ngoại ngữ và toán cơ bản nên khó có thể dạy học sinh; một số cũng vắng mặt thường xuyên, khiến các em không có chương trình học phù hợp. Cuối cùng, nhiều trường học không có đủ ánh sáng, điều kiện vệ sinh, điện, nước uống để hỗ trợ học sinh trong lớp học.


Trong khi Lào xây dựng năng lực kỹ thuật số và mở các hoạt động kinh doanh trực tuyến, hệ thống giáo dục cũng cần đưa kiến ​​thức kỹ thuật số vào chương trình giảng dạy của mình để chuẩn bị cho thế hệ tiếp theo có khả năng cạnh tranh trong lực lượng lao động.


Hỗ trợ chuyển đổi số tại Lào


Tương tự như nhiều nước đang phát triển khác, Lào đặt mục tiêu sử dụng quá trình phục hồi sau Covid-19 để tích hợp và tăng tốc thực hiện chuyển đổi số trong xã hội. Vào tháng 7 năm 2021, Bộ Công nghệ và Viễn thông đã hợp tác với Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc để khởi động dự án Chuyển đổi số cho Chính phủ. Theo thông báo, sáng kiến ​​này “sẽ đóng góp vào việc phát triển Kế hoạch tổng thể về Chính phủ số, Khung tiêu chuẩn của Chính phủ số cũng như các sáng kiến ​​thí điểm về các dịch vụ của Chính phủ số, … Nó sẽ trở thành một công cụ quan trọng cho các bộ và tổ chức chính phủ để số hóa các thủ tục hành chính và dịch vụ của họ.”. Trong khi đó, Chính phủ Lào và các đối tác phát triển nên xây dựng Trung tâm Chính phủ điện tử với vai trò là trung tâm cung cấp dịch vụ, kiến ​​thức và nguồn nhân lực cho doanh nghiệp muốn thực hiện chuyển đổi số. Các đối tác phát triển có thể tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Lào thực hiện chuyển đổi số nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và tăng cường nguồn nhân lực.


Về vấn đề này, Chiến lược kỹ thuật số 2020–24 của USAID và Khung hệ sinh thái kỹ thuật số của nó là những công cụ quan trọng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kỹ thuật số của Lào. Các lĩnh vực mà USAID có thể cung cấp hỗ trợ về mặt kỹ thuật bao gồm kiến ​​thức và giải quyết các rào cản tiếp cận Internet. Đồng thời, môi trường pháp lý và quy định chuyển đổi số còn thiếu đồng bộ và kém phát triển, tuy nhiên, USAID cũng có thể hỗ trợ những vấn đề này. Các khuôn khổ và biện pháp kiểm soát thích hợp là cần thiết để bảo vệ các hệ thống kỹ thuật số khỏi sự khai thác của các tác nhân xấu và sự lạm dụng của chính phủ. Các mạng truyền thông, bao gồm cả internet, phải đối mặt với rủi ro về sự cố hệ thống và các cuộc tấn công mạng. Cần có các biện pháp bảo vệ, quản trị và trách nhiệm giải trình dựa trên công nghệ thích hợp để giải quyết và giảm thiểu những rủi ro này.


Điều quan trọng đối với Hoa Kỳ là tiếp tục đầu tư vào một hệ sinh thái phát triển kỹ thuật số lớn hơn vào các nước khác. Lào cũng không phải là ngoại lệ. Làm việc với cộng đồng các nhà tài trợ và khu vực tư nhân, chính phủ Hoa Kỳ có thể giúp định hình hệ thống kỹ thuật số của Lào để đảm bảo việc sử dụng các công nghệ này một cách có trách nhiệm cho những mục đích tốt đẹp. Trong số các hành động quan trọng khác để hỗ trợ quá trình chuyển đổi số của đất nước, chính phủ Hoa Kỳ nên:


  • Hỗ trợ chính phủ Lào đơn giản hóa các thủ tục bằng cách tạo ra các nền tảng số để đăng ký doanh nghiệp trực tuyến, liên kết các khoản thanh toán an sinh xã hội và truy cập tài khoản. USAID có thể hỗ trợ việc mở rộng các hệ thống thanh toán số hiện có của chính phủ sang nhiều huyện hơn ở Lào. Một số ngân hàng thương mại đã cung cấp các nền tảng trực tuyến để nộp thuế đường bộ, thuế sử dụng đất, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, các cơ sở này không có trên khắp cả nước.


USAID đã có kinh nghiệm thiết kế các hệ thống thanh toán kỹ thuật số ở các nước Đông Nam Á khác trong việc. Vào đầu năm 2021, USAID đã hoàn thành dự án E-PESO tại Philippines, dự án số hóa hệ thống của Cục Thuế và giúp chính quyền địa phương mở “nền tảng thanh toán trực tuyến và di động cho thuế tài sản, giấy phép xây dựng và kinh doanh cũng như các khoản phí và lệ phí khác”.


USAID và các đối tác phát triển có thể giúp chính phủ Lào tạo ra các nền tảng trực tuyến, đặc biệt là các ứng dụng di động, nơi các doanh nghiệp và công dân có thể thanh toán thuế, đăng ký kinh doanh hoặc xem trạng thái của các giao dịch và yêu cầu của họ. Sử dụng cơ sở hạ tầng hiện có như Trung tâm Chính phủ điện tử Lào làm mô hình, các nền tảng này phải đảm bảo rằng các ứng dụng, phương thức thanh toán an toàn và thân thiện với người dùng để người dân và doanh nghiệp có thể tin tưởng sử dụng. Các trang web và dịch vụ như vậy cũng có thể cải thiện tính minh bạch và hoạt động kinh doanh bằng cách hợp lý hóa các tương tác với chính phủ.


  • Cần phải làm hài hòa các nền tảng hiện có của chính phủ thành một nền tảng kỹ thuật số gắn kết. Điều quan trọng là tạo ra một nền tảng duy nhất với thông tin rõ ràng cho các doanh nghiệp và người dân thay vì duy trì môi trường kinh doanh hiện tại của Lào vì nó bị cản trở bởi việc áp dụng các luật và quy định không nhất quán. USAID và các đối tác phát triển cần hỗ trợ chính phủ Lào trong việc tạo ra các tiêu chuẩn và quy định thống nhất ở tất cả các tỉnh cũng như ở các nước ASEAN khác. USAID nên xem xét giúp Chính phủ Lào làm hài hòa các nền tảng cho 16 bộ của chính phủ và tạo ra các cổng thông tin đơn giản hơn để người dân và doanh nghiệp truy cập thông tin, tài liệu, nhận dạng kỹ thuật số và an sinh xã hội. Khu vực tư nhân có thể đóng một vai trò quan trọng bằng cách cung cấp dịch vụ thông qua các thỏa thuận hoặc hợp đồng chính phủ. Quan hệ đối tác công tư sẽ cho phép khu vực tư nhân quản lý và phát triển các nền tảng kỹ thuật số thúc đẩy phát triển bền vững lâu dài. Đây phải là một quá trình liên tục để đảm bảo rằng các sáng kiến ​​và công nghệ thường xuyên được tích hợp và điều chỉnh theo cách thức chiến lược hơn.


  • Cần tiến hành các hội thảo của chính phủ về chuyển đổi số, làm việc với các đối tác phát triển khác trên thực địa. Những cuộc hội thảo như vậy sẽ tạo ra một không gian để khắc phục tình trạng thiếu thông tin liên lạc đang diễn ra giữa các bộ. Tất cả 16 bộ của chính phủ đều có các dự án mà họ muốn phát triển, và các hội thảo sẽ cho phép họ thúc đẩy sự phối hợp tốt hơn giữa các dự án.

  • Cần chia sẻ các phương pháp tốt nhất để có được lòng tin của người tiêu dùng, bao gồm cả việc tăng cường an ninh mạng. USAID có thể giúp thiết kế các luật bảo vệ người tiêu dùng có liên quan để họ cảm thấy tin tưởng rằng dữ liệu được quản lý, quyền và sự riêng tư được bảo vệ. Tháng 5 năm 2020, Bộ Bưu chính, Viễn thông và Truyền thông đã ban hành Quyết định về Bảo vệ người tiêu dùng sử dụng dịch vụ viễn thông và Internet. Đây là nghị định đầu tiên thuộc loại hình này được ban hành nhằm bảo vệ người tiêu dùng. Luật này cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nhà cung cấp dịch vụ và khách hàng, cũng như hạn chế các cuộc điện thoại thương mại không mong muốn.


Tuy nhiên, cần hành động nhiều hơn nữa để đảm bảo quyền kỹ thuật số của người tiêu dùng, bao gồm cả việc sửa đổi Luật Viễn thông hiện hành, quy định chế độ cấp phép chi tiết hơn để hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và hoạt động tài nguyên cho người được cấp phép. Với cơ sở người tiêu dùng tương đối nhỏ, Lào đã phải vật lộn để thu hút và duy trì vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ thông tin - truyền thông và một cơ chế cấp phép chính xác hơn để có thể thu hút các nhà đầu tư có nguồn lực tốt hơn.


  • Hỗ trợ thế hệ doanh nhân tiếp theo bằng cách đưa kiến ​​thức kỹ thuật số vào chương trình giảng dạy và tăng cường khả năng truy cập vào các công cụ học tập trực tuyến. USAID có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục và có thể sử dụng kiến ​​thức của mình để hỗ trợ đưa kiến ​​thức kỹ thuật số vào các chương trình giảng dạy của Lào. Hơn nữa, USAID cũng có thể cung cấp đào tạo nhân viên cải thiện kỹ năng kỹ thuật số của họ.


  • Hỗ trợ phát triển mạng lưới cơ sở hạ tầng kỹ thuật số với giá cả phải chăng thông qua việc đầu tư cơ sở hạ tầng theo danh mục đầu tư và khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ tiếp cận các khu vực vùng sâu vùng xa. Việc kết hợp Cơ quan Tín dụng Phát triển của USAID tại Châu Á và các cơ quan tài chính chuyên ngành (chẳng hạn như Quỹ Phát triển Vốn Liên hợp quốc) có thể khai thông nguồn tài chính trong nước và thúc đẩy việc liên doanh xuyên biên giới để mở rộng khả năng truy cập web và kết nối giữa Lào, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia.


Kết luận


Sự kém hiệu quả trong xử lý thủ tục và các quy định phức tạp đã làm chậm đáng kể sự phát triển và tăng trưởng của môi trường kinh doanh ở Lào. Trên hết, đại dịch Covid-19 đã khiến chính phủ Lào gặp vấn đề về mặt tài chính trong vài năm tới. USAID và các nhà tài trợ khác có thể khuyến khích chính phủ thực hiện các sáng kiến ​​thúc đẩy chính thức hóa và số hóa. Khi các nỗ lực của Sáng kiến ​​Vành đai và Đường xá, cũng như Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số của Trung Quốc đã mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực Đông Nam Á. Các nhà phát triển cũng nên đảm bảo rằng quá trình số hóa được thực hiện một cách bền vững.


Chiến lược kỹ thuật số của USAID và phương pháp tiếp cận hệ sinh thái kỹ thuật số của nó có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số ở Lào. Các cuộc trò chuyện của Hoa Kỳ với chính phủ Lào nên tập trung vào việc huy động các nguồn lực trong nước, tăng cường đầu tư quốc tế và tạo điều kiện tăng trưởng toàn diện hơn cho phụ nữ, cộng đồng nông thôn và lao động nhập cư bị tác động đặc biệt nghiêm trọng bởi Covid-19.